Làng hoa Sa Đéc vào xuân

Theo quy luật của tự nhiên, xuân về là muôn hoa đua nở. Điều này dễ nhận thấy khi đến làng hoa Sa Đéc vào dịp đầu xuân, với nhà nhà đều trồng hoa, mọi nẻo đường đều chan chứa muôn hoa khoe sắc. Nhiều người cho rằng, nơi mùa xuân đến sớm nhất của vùng Đồng bằng sông Cửu Long là làng hoa này. Từ đây, những hương xuân của làng hoa sẽ lan tỏa khắp nơi, tạo nên sắc xuân đặc thù của vùng sông nước.


Làng hoa Sa Đéc có từ những năm đầu của thế kỷ 20, xuất hành từ một số hộ trồng hoa kiểng ở Tân Quy Đông. Ban đầu, họ trồng chính yếu để trang trí và biếu trong dịp tết. Dần dần, số hộ trồng hoa tăng lên và mục đích trồng hoa cũng thay đổi: từ biếu chuyển dần sang mua bán. Từ đó đến nay, số hộ trồng hoa kiểng đã phát triển lan rộng ra các khóm Sa Nhiên, Tân Quy Tây, Tân Khánh Đông, phường 3 – thị xã Sa Đéc, xã Tân Mỹ – huyện Lấp Vò… hình thành nên một làng nghề hoa kiểng với hàng ngàn hộ trồng. Trong đó, có hơn 1.500 hộ trồng chuyên nghiệp, mỗi năm bán ra thị trường hàng trăm ngàn chậu hoa các loại.

Làng Tân Quy Đông nằm cạnh vòng đai tuyến tỉnh lộ của thị xã Sa Đéc, 4 mùa luôn được phủ bởi những thảm hoa nhãi. Hoa ở đây nở quanh năm với trăm hồng, nghìn tía được chuyển đi khắp nơi trên toàn quốc, có mặt cả Festival hoa Đà Lạt và còn xuất khẩu ra nước ngoài… Điều này chứng tỏ nghệ thuật hoa kiểng ở Tân Quy Đông có bề dày truyền thống và có cơ sở từng lớp sâu rộng được đông đảo khách hàng ưa thích.

Chủng loại hoa kiểng Tân Quy Đông rất đa dạng và phong phú với hàng trăm loại khác nhau, được các hộ sản xuất quanh năm để phục vụ nhu cầu cho đời sống con người và xã hội. Đặc biệt, trong một vườn hoa kiểng, tùng là một trong những loại cây thời thượng được chuộng nhất, vì nó có nhiều ưu điểm độc đáo. Chắc du khách nhiều nơi đã từng nghe đồn nhiều chuyện ly kỳ khó tin, nhưng có thật tại xã Tân Quy Đông, có người trồng hoa kiểng chỉ tốn một công đất mà cứ vài ngày lại thu nhập cả chỉ vàng, nhờ vào trồng cây tùng Hổ Phách!

Từ đó, nhà vườn thường ví von một cách dí dỏm: “Cây tùng là Đại đế của các loài kiểng ở đất phương Nam”! Bởi nó cho thu nhập cao so với các loài hoa kiểng khác, với cả trăm triệu đồng/năm/công. Nhiều người nhờ cây tùng mà cuộc sống thay đổi rõ nét, kinh tế gia đình no ấm hẳn lên. Tuy nhiên, không thể tính được cụ thể bằng con số. Bởi các loại cây cảnh này phải bỏ thời gian và công sức chăm chút khá lâu. Các loại cây như: sơn tùng, ngọa tùng, tùng Nhật Bản, sứ Thái Lan, cau đỏ, cau vàng, xương rồng… phải nuôi trồng từ hơn 6 tháng đến 3 năm mới cho thu nhập cao. Bên cạnh đó, còn cần nhiều tre, trúc, tràm, phân bón, rơm rạ… để bón cho cây nên cách trồng hoa kiểng phải tâm tính thật chi li.

thời khắc cho thu nhập cao nhất là vào dịp Tết Nguyên đán. Cứ mỗi dịp sắp tết, người dân Tân Quy Đông lại tất tưởi lo săn sóc để có những vườn hoa đẹp, nở đúng thời vụ. nên, đòi hỏi người dân phải có kinh nghiệm trên từng chủng loại, từ nhân giống, gieo hạt đến ngâm, chiết, lai tạo… Một cây tùng đắt giá phải mất 2-3 năm trông nom mới ra vóc dáng. Điều quan trọng là trồng, chăm bón những cây được nhiều bồ thích, giá cả phải chăng như: nguyệt quế, ngâu, bông giấy, dạ lý hương, nhài lá liễu…

Hoa cho ngày tết thông thường là những loại: hồng, cúc, mai, trang, vạn thọ, thược dược, kim phát tài, bông giấy… Cứ vào khoảng đầu tháng Chạp hằng năm, đa số các chủ nhà vườn lại nhộn nhịp lo việc mua bán. Đây là dịp thu nhập cao trong năm. Hoa kiểng được chuyển đi đến các chợ hoa ở khắp các tỉnh ĐBSCL, thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai… Vài năm gần đây, hoa kiểng còn “di cư” ra một số tỉnh miền Bắc và xuất đi các nước Lào, Campuchia, Thái Lan, Trung Quốc… Mỗi khi tết sắp đến, tại đường hoa Nguyễn Huệ, thành phố Hồ Chí Minh, hoa kiểng Tân Quy Đông được bày bán rất nhiều, cuốn  sự quan tâm của đông đảo mọi người.

Vào thời khắc này, làng hoa Sa Đéc đã có nhiều loại hoa phục vụ Tết Nguyên đán như: cúc tiger, cúc mâm xôi, hồng tam muội, hồng nhung, vạn thọ vô cương… cùng với các loại kiểng: mai vàng, thược dược, vạn lộc, phú quý, thịnh vượng, hòn ngọc viễn đông… Năm nay, do ảnh hưởng của lũ lớn, giá nguyên nguyên liệu, phân bón, nhân lực đều tăng cao… vả chăng, năm ngoái nhiều loại hoa kiểng bị đụng hàng dội chợ nên các chủ vườn hoa kiểng cũng rất dè dặt không dám đầu tư nhiều. Tại Tân Quy Đông, nhiều người chuyển sang trồng các loại kiểng lá, bon sai, kiểng thú, kiểng trái… để tiêu thụ ổn định hơn!

Để tăng thêm giá trị hoa kiểng, nhiều nhà vườn đã áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào vườn hoa của mình. Ông Nguyễn Quốc Việt (Bảy Việt), ngụ khóm Tân Mỹ, phường Tân Quy Đông, thị xã Sa Đéc đã tiếp thụ công nghệ chuyển giao từ kết quả thật hiện đề tài cải thiện sản xuất một số loại hoa truyền thống triển vọng ở Sa Đéc từ các nhà nghiên cứu của Trường Đại học Cần Thơ. Theo đó, cây mai vàng sau khi được xử lý bằng hóa chất, nó sẽ tự rụng lá và ra hoa đúng tết mà không phải tốn công lặt lá cho từng cành theo phương pháp truyền thống. Với phương pháp mới này, ông Bảy Việt tỏ ra khá tự tin trong việc xử lý cho mai ra hoa theo ý muốn.

Tuy nhiên, hoa tết năm nay ở Sa Đéc giảm cả số lượng và chất lượng với nhiều lý do. Theo các nghệ nhân cây kiểng, từ kiểng cây tới các loại đồ giỏ (các loại cây, hoa trồng trong giỏ đan bằng tre), năm nay đều gặp khó khăn nhiều. Lũ lụt, mưa dầm đã làm hư hại 30-40% diện tích hoa. Từ đó, sản lượng giảm so với năm ngoái là điều tất nhiên. Nhưng điều làm người trồng hoa lo ngại là chất lượng hoa năm nay ít nhiều bị giảm sút do thời tiết hà khắc trong giai đoạn cây hoa phát triển. Điều này đã ảnh hưởng không nhỏ đến người trồng hoa mặc dầu giá hoa tết năm nay cao hơn so với nhiều năm.

mặc dầu vậy, nhưng đến làng hoa Sa Đéc những ngày cận Tết Nguyên đán này, du khách sẽ tận mắt chứng kiến trăm hoa đua nở đúng như cái tên mà mọi người đặt cho vùng đất này “làng hoa Sa Đéc”. Cảm nhận không khí tết đang ngập tràn nơi đây làm cho mọi người quên đi mọi ưu phiền để tận hưởng những hương xuân do tự nhiên ban tặng. Từ đây, hoa Sa Đéc lại xuất hành mang mùa xuân đến với mọi nơi trong vùng đất châu thổ này.

Trồng hoa kiểng là một nghệ thuật độc đáo mang tính văn hóa cao, tái tạo lại thiên nhiên đã bị từng lớp tàn phá. Sau năm 1930, hễ nhắc đến khái niệm “văn minh miệt vườn” là người ta đề cập ngay đến nghệ thuật trồng hoa kiểng của miệt Tân Quy Đông, thị xã Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp.